Mae gan Debbie gyflwr o’r enw clefyd mitocondriaidd; mae’n anhwyldeb niwrolegol dirywiol cynyddol sy’n effeithio ar bob cell yn ei chorff. Mae hi wedi cyfyngu i gadair olwyn ers 23 mlynedd. Gall y clefyd effeithio ar ei system imiwnedd ac mae’n ei gadael yn agored i lawer o heintiau.

Mae gan Debbie hefyd diabetes math 1 a dystonia; daeth hefyd yn glinigol ddall yn 2011. Dros y tair blynedd diwethaf mae hi wedi colli teimlad yn ei dwylo ac yn rhannol yn ei thraed. Mae Debbie angen cefnogaeth ar gyfer ei gofal personol, i gynorthwyo gyda hylendid personol a gweithgareddau fel coginio neu siopa.

Eglura Debbie: “Mae fy ngweithiwr gofal cartref yn helpu gydag unrhyw beth sydd angen sgiliau echddygol manwl fel botymau a sipiau. Rwyf hefyd yn cael fy nghefnogi i gael cawod a golchi fy ngwallt”.

Mae cefnogaeth Debbie yn gwneud iddi deimlo wedi’i grymuso gan roi rhywfaint o annibyniaeth iddi. Mae hyn yn rhoi’r hyder i Debbie wthio am brofiad mwy boddhao

Mae’n bwysig i Debbie ei bod yn cael ei thrin ag urddas a pharch.

Meddai Debbie: “Mae rhai gweithwyr gofal cartref yn llawer mwy addas ar gyfer y rôl, a gall hyn effeithio ar fy mywyd. Heb y gefnogaeth rwy’n ei chael byddwn fwy neu lai yn gaeth i’r tŷ ac yn methu â gwneud tasgau sylfaenol”.

Ni all Debbie fod yn ddigymell oherwydd ei chyflwr; mae grisiau i mewn i adeiladau tai ei ffrindiau, felly nid ydynt yn hygyrch. Mae cadw mewn cysylltiad â ffrindiau yn bwysig iawn i Debbie ond mae angen cynllunio ymweliadau.

Mae yna adegau pan fydd ei salwch yn cael effaith wirioneddol ar ei lles corfforol a meddyliol. Pan na all hi gwrdd â ffrindiau, mae hyn yn ei gadael yn ynysig ac yn unig iawn.

Meddai Debbie: “Rydw i eisiau cael fy ngweld a pheidio â chael fy anwybyddu gan ein cymdeithas, gan fod gen i freuddwydion ac uchelgeisiau; dwi eisiau’r un cyfleoedd â fy chyfoedion”.

Mae gan Debbie gynllun gofal sy’n cael ei adolygu bob chwe mis. Mae ganddi gyfle i godi a lleisio unrhyw bryderon sydd ganddi am ei chynllun. Gan gynnwys cyfraniad ar sut mae’r gofal yn cael ei weithredu.

• Rhan 1.1 Ffactorau ffisegol sy’n effeithio ar dwf, datblygiad a lles.
• Rhan 1.3 Cymryd rhan weithredol mewn gofal.
• Rhan 2.1 Darpariaeth gofal yng Nghymru.
• Rhan 2.3 Dangosyddion iechyd, risgiau i iechyd a lles.

1. Beth yw’r symptomau ar gyfer diabetes Math 1 a dystonia?
2. Nodwch ddau reswm pam mae cyfeillgarwch yn bwysig.
3. Beth yw categori oedran targed Debbie?
4. Dewch o hyd i ddau gerdyn gyrfa arall a allai hefyd gefnogi Debbie.
5. Sut gall y cynllun gofal gefnogi lles yn bellach iDebbie?