Wythnos Gofalwn Cymru: Diwrnod pedwar - Gwasanaethau Cymdeithasol
Mae gwasanaethau cymdeithasol yn bodoli i ddarparu cymorth sy’n canolbwyntio ar wella lles teuluoedd, plant, oedolion a gofalwyr. Mae gweithwyr cymdeithasol wedi cymhwyso’n llawn. Maen nhw wedi’u hyfforddi i ddarparu cymorth a all helpu pobl i wneud newidiadau a datrys problemau personol a chymdeithasol.
Yma, rydyn ni’n rhannu straeon gan rhai o’r bobl arbennig sy’n gweithio yn gwasanaethau cymdeithasol ledled Cymru.
Dechreuodd Rosie ei gyrfa mewn gofal fel gwirfoddolwr, a bellach mae hi’n Weithiwr Cymdeithasol cymwys. “Pan oeddwn yn gwirfoddoli, roeddwn yn gweithio gyda phlant ac oedolion ag anableddau yn bennaf. Ro’n i’n gweithio ar ddydd Sadwrn yn unig i ddechrau i gefnogi rhieni a gofalwyr a rhoi seibiant iddyn nhw am gwpl o oriau,” meddai Rosie. “Yn fwy na hynny serch hynny, roedd hefyd yn cefnogi’r unigolion ac yn rhoi cyfle iddyn nhw adeiladu cyfeillgarwch â phobl newydd a’u helpu i ddysgu sut i gymdeithasu ag eraill.”
Fodd bynnag, ar yr adeg pan oedd Rosie yn gwirfoddoli, roedd hi hefyd yn gweithio’n rhan-amser am bum noson yr wythnos gan fod ganddi ddau o blant bach i’w cefnogi. “Roedd yn anodd, ac rwy’n cofio gorfod bachu pa bynnag oramser y gallwn,” esboniodd. “Ar ôl sawl mis o weithio fel hyn, rhoddais y gorau i fy swydd ran-amser a phenderfynais weithio ar sail achlysurol yn y sector gofal. Gweithiais gyda phlant ag anableddau a phroblemau ymddygiad, ac roeddwn i wrth fy modd. Roedd yn fraint cefnogi’r plant a’u teuluoedd ar adeg mor anodd yn eu bywydau. ”
Aeth Rosie ymlaen o’r fan hon a gweithiodd yn llawn amser mewn darpariaeth egwyl fer am 16 mlynedd. “Yn ystod yr amser hwn, gwelais o lygad y ffynnon pa mor anodd yw hi i deuluoedd plentyn ag anghenion ychwanegol gael y gefnogaeth sydd ei hangen arnynt,” mae hi’n cofio. “Dyna wnaeth i mi fod eisiau dod yn weithiwr cymdeithasol i blant ac oedolion ifanc, er mwyn i mi allu gwneud gwahaniaeth. Roeddwn yn ffodus i gael secondiad gan yr awdurdod lleol i ymgymryd â’r radd mewn gwaith cymdeithasol. Nid wyf yn berson naturiol academaidd, felly roedd yn frawychus ar y dechrau, ond pasiais gyda 2:1. ”
Mae Rosie bellach wedi bod yn Weithiwr Cymdeithasol cymwys ers 11 mlynedd ac mae ganddi ychydig o gyngor i unrhyw un sy’n ystyried gyrfa mewn gofal. “Rydw i eisiau dweud wrth unrhyw un sy’n ystyried ymgymryd â gradd mewn gwaith cymdeithasol ond sy’n brwydro â’u hyder – ewch amdani,” meddai. “Os oes gennych chi’r angerdd a’r ysfa i helpu eraill, byddwch yn ei gyflawni. Mae’r gefnogaeth a gewch heb ei hail – ac nid oes unrhyw yrfa yn rhoi mwy o foddhad na hyn. “
Cyn gweithio ym maes gofal cymdeithasol, roedd Chloe wedi gweithio mewn amrywiaeth o leoliadau gan gynnwys manwerthu, lletygarwch a rhywfaint o waith ffatri, ond roedd hi hefyd yn weithiwr gofal plant cymwys. Y profiad hwn a barodd iddi fod eisiau dod yn weithiwr cymdeithasol. “Roeddwn i wrth fy modd yn gweithio gyda phlant, ond roeddwn i eisiau gwneud rhywbeth mwy,” eglura Chloe. “Cyn dechrau fy ngradd gwaith cymdeithasol, roeddwn yn gweithio mewn ysgol mewn uned anghenion addysgol arbennig, ac fe wnaeth hyn fy ysbrydoli i fod eisiau dod yn weithiwr cymdeithasol. Erbyn hyn, rydw i’n gweithio gyda phobl ifanc rhwng 11 a 18 oed i atal lleoliadau rhag methu ac i sicrhau bod plant yn cael y gefnogaeth sydd ei hangen arnyn nhw.”
Ers gorffen ei gradd a chael ei swydd gyntaf mewn gofal, mae Chloe wedi mynd o nerth i nerth ac wedi parhau â’i hyfforddiant. “Dros y pum mlynedd diwethaf, rwyf wedi cael cyfle i ddatblygu fy ngwybodaeth gyda’r Rhaglen Datblygu Hyfforddiant Gofal Cymdeithasol,” meddai. “Mae wedi golygu fy mod i wedi cael mynediad at amrywiaeth eang o gyrsiau hyfforddi, pob un ohonyn nhw wedi rhoi profiad a hyfforddiant amhrisiadwy i mi a fydd yn fy ngwasanaethu am weddill fy ngyrfa.”
Mae Chloe yn dwlu ar lawer o elfennau ei swydd, meddai wrthym, “y peth gorau am fy swydd yw gweithio gyda phobl ifanc a’u rhieni i’w helpu i sicrhau canlyniadau cadarnhaol. Rwyf hefyd wrth fy modd yn cael cyfle i weithio gyda gweithwyr proffesiynol eraill ar draws y sector, gan ein bod ni i gyd eisiau’r canlyniadau gorau posibl i’r teuluoedd rydyn ni’n gweithio gyda nhw. Hefyd, mae gweithio fel tîm yn golygu eich bod chi’n cael cefnogaeth gyson, a gallwch chi ddod at eich gilydd i wynebu unrhyw heriau.”
Mae Dylan yn Swyddog Cefnogi Ôl-ofal ac yn fyfyriwr Gweithiwr Cymdeithasol.
Yn ei rôl fel Swyddog Cefnogi Ôl-ofal, mae’n darparu cefnogaeth, arweiniad ac yn cydlynu gwasanaethau a phecynnau gofal i hybu’r canlyniadau gorau i bobl ifanc mewn gofal neu sy’n gadael gofal…
Cymhwysodd Lauren a Claire fel Gweithwyr Cymdeithasol ar yr un pryd, ac maent yn parhau i weithio gyda’i gilydd. “Fe ddechreuon ni ein taith gyda’n gilydd, ac yn sicr nid oedd yn hawdd, ond yn bendant mae wedi bod yn werth chweil,” meddai Lauren wrthym.
“Mae’r ddau ohonom yn ymfalchïo yn y ffaith ein bod ni wedi gweithio mor galed, a chredaf mai dyna pam rydyn ni mor gefnogol i’n gilydd, oherwydd roedd yn anodd iawn ar brydiau,” cytuna Claire. “Ond rydyn ni hefyd yn hynod ddiolchgar am gael y secondiadau trydedd flwyddyn er mwyn gallu cwblhau ein hastudiaethau. Mae’n ymddangos bod ein gwaith caled wedi talu ar ei ganfed!”
Mae Lauren a Claire bellach yn gweithio yn Tîm o Amgylch y Teulu gyda’i gilydd, ac maen nhw’n mwynhau eu swyddi yn fawr. Eglura Lauren, “mae gweithio yn Tîm o Amgylch y Teulu nid yn unig wedi rhoi’r cyfle breintiedig iawn i ni gefnogi a gwella bywydau teuluoedd mwyaf bregus Castell-nedd, ond mae hefyd wedi dysgu i ni bwysigrwydd ymyrraeth ac atal cynnar a rhoddodd y sylfeini i ni symud ymlaen i waith cymdeithasol.”
Wrth drafod pam eu bod wedi penderfynu rhannu eu stori gyda’i gilydd, mae Lauren a Claire yn dweud hynny oherwydd eu bod yn dîm. Ar y cyd, maen nhw’n egluro, “fe ddaethon ni i mewn i hyn fel rhan o dîm arbennig iawn ac rydyn ni wedi cefnogi ein gilydd trwy gydol y siwrnai gyfan, felly i ni, mae’n syml … unwaith yn dîm, bob amser yn dîm.”
O ddarparu gofal i bobl hŷn i gefnogi plant ag anableddau, yn ei gyrfa 26 mlynedd, mae Linda wedi gweithio mewn sawl rôl wahanol. Bellach yn Rheolwr Tîm, mae’n myfyrio ar sut y dechreuodd ei gyrfa gyntaf. “Sbardunwyd fy niddordeb mewn dod yn weithiwr cymdeithasol wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc bregus yn y cartref plant,” eglura Linda. “Yn y rôl honno, gweithiais ochr yn ochr â sawl gweithiwr cymdeithasol ymroddedig ac angerddol a gallwn weld yr effaith sylweddol a wnaethant ar fywydau plant bregus. Roeddwn i’n gwybod fy mod i eisiau cael yr un effaith. “
Yn naturiol, mae swydd Linda yn newid yn gyflym a does dim dau ddiwrnod yr un peth. “Rydw i wrth fy modd bod pob diwrnod yn wahanol,” meddai. “Rwy’n ffodus bod gen i dîm gwych o weithwyr proffesiynol ymroddedig, ac rwy’n mwynhau eu harwain drwy’r digwyddiadau o ddydd i ddydd. Hefyd, mae ethos yr is-adran gwasanaethau plant yn wirioneddol yn cyseinio gyda mi – rydw i wir yn credu mewn ymdrechu am well i’r plant a’r teuluoedd rydyn ni’n gweithio gyda nhw. “
Cefnogodd Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf Linda pan oedd yn gweithio tuag at ei diploma mewn gwaith cymdeithasol, a dyna ran o’r rheswm iddi aros yn yr ardal. “Yr ymdeimlad hwnnw o gydymaith – dwi wrth fy modd â hynny,” meddai wrthym. “Fel y dywedais, rwy’n gweithio gyda grŵp gwirioneddol wych o bobl, pob un ohonynt yn ymroddedig ac wedi ymrwymo i’w swyddi. A gyda’n gilydd, rydyn ni’n gallu gwneud gwahaniaeth i’n cymuned, ac rydym wir yn ceisio gwneud gwahaniaeth yn y gymuned yr ydym yn gweithio ynddi. Mae hwn yn broffesiwn lle mae pawb yn cefnogi ei gilydd.”
Mae Marc yn Swyddog Lles y Tîm Anableddau Dysgu ac mae hefyd yn hyfforddi i ddod yn Weithiwr Cymdeithasol. Mae’n cynorthwyo unigolion ag anableddau dysgu i fyw eu bywydau yn y ffordd maen nhw eisiau trwy ddarparu gwybodaeth, cyngor a chefnogaeth i unigolion …
Mae Jamie-Leigh yn gweithio fel Gweithiwr Cymdeithasol gan helpu oedolion yn y gymuned i aros mor annibynnol â phosibl, cyhyd ag y bo modd. “Mae fy swydd o ddydd i ddydd yn golygu mynd allan ac ymweld â phobl, byddaf yn cael sgwrs gyda nhw ac yn darganfod beth sydd bwysicaf iddyn nhw,” esboniodd. “Yna byddaf yn gweithio gyda nhw i osod nodau personol – yr ydym yn eu galw’n ganlyniadau – ac yna byddaf yn eu cefnogi a’u helpu i gyflawni’r nodau hynny. Mae’n rôl wirioneddol foddhaus. ”
Gan fod Jamie-Leigh yn gweithio gydag oedolion o bob oed, mae ei swydd yn amrywiol iawn. “Nid eich 9-5 rheolaidd mohono, mae hynny’n sicr”, mae hi’n chwerthin. “Rwy’n cefnogi unigolion wrth iddynt drosglwyddo i fod yn oedolion o wasanaethau plant, ac rwyf hefyd yn helpu pobl ag anableddau dysgu i gael mynediad at gyfleoedd yn y gymuned. Nid oes unrhyw ddau ddiwrnod yr un peth, ond mae’n debyg mai prif nod fy rôl yw nodi anghenion personol pob unigolyn a sicrhau bod ganddyn nhw’r gefnogaeth sydd ei hangen arnynt i gyrraedd eu canlyniadau. Weithiau, mae hyn yn golygu gweithio gyda gwasanaethau eraill fel asiantaethau gofal, cartrefi gofal ac asiantaethau gwirfoddol hefyd. “
Er gwaethaf natur amrywiol ei swydd, mae yna ymdeimlad o gymuned sy’n clymu popeth ynghŷd. “Mae cymaint o bethau gwych am fod yn weithiwr cymdeithasol, ond y rhan orau mae’n rhaid yw’r ymdeimlad o gymuned,” meddai Jamie-Leigh. “Rydw i wrth fy modd yn helpu pobl i fod mor annibynnol â phosib ac rydw i’n mwynhau eu cefnogi wrth iddyn nhw gyflawni’r pethau sydd bwysicaf iddyn nhw.”
